Profesa Ebrahim Hussein ni mwanafikra wa Kiswahili, msomi, mshairi, mtunzi wa tamthiliya na mwandishi wa matukio ya kihistoria na kisiasa wakati wa ukoloni Afrika na baada ya uhuru. Mchango wake katika fasihi ya Kiswahili, hasa katika tamthiliya na sanaa za maonesho unamfanya kuwa miongoni mwa vinara wa fasihi ya Kiswahili Afrika Mashariki. Ebrahimu Hussein, Profesa Penina Muhando na Profesa Amandina Lihamba, wanatambulika kama waanzilishi wa tamthiliya ya majaribio ya Kiafrika, ambayo sasa ni utanzu kamili na uga thabiti. Ebrahim Hussein alizaliwa tarehe 5/6/1943 huko Kilwa mkoani Lindi, nchini Tanzania wakati wa ukoloni wa Waingereza. Alisoma shule ya msingi mkoani Lindi na baadaye kuhamia shule ya Aga Khan jijini Dar es Salaam ambako alisoma hadi Kidato cha Sita. Mnamo mwaka 1966, alijiunga Chuo Kikuu cha Dar es Salaam ambako alisoma Fasihi ya Kiswahili, Kifaransa, Sosholojia na Tamthiliya. Alihitimu mwaka 1969 na kupata shahada ya kwanza katika sanaa (BA). Ebrahim Hussein ni miongoni mwa wanafunzi wa kwanza kusoma Kiswahili katika Chuo Kikuu cha Dar es Salaam ambao baadaye walitwikwa jukumu la kuwa walimu na wanazuoni wa kwanza wa kufundisha na kuendeleza lugha na somo hilo. Mwaka 1970 Hussein alijiunga na masomo ya Uzamivu (PhD) katika Chuo Kikuu cha Humboldt nchini Ujerumani akibobea katika Tamthiliya na Sanaa za Maonesho. Mwaka 1975 alihitimu na kupata shahada ya uzamivu. Mwaka huohuo alirejea Chuo Kikuu cha Dar es Salaam na kuwa mhadhiri. Baadaye alipandishwa cheo na kuwa Profesa. Mwaka 1985 aliacha kazi Chuo Kikuu cha Dar es Salaam. Hussein aliibuka kuwa mtunzi wa tamthiliya mwaka 1967, alipoandika na kuigiza Wakati Ukuta, takribani miaka 10 baada ya Graham Hyslop kuchapisha tamthiliya ya kwanza ya Kiswahili, Afadhali Mchawi na Mgeni Karibu na Henry Kuria kuchapisha Nakupenda Lakini... (Hyslop alikuwa Mwingereza aliyekuwa akifanya kazi katika serikali ya kikoloni nchini Kenya na H. Kuria alikuwa mwanafunzi wake). Tamthiliya ya Wakati Ukuta inaonesha, mambo mbalimbali lakini wazo kuu ni mgogoro kati ya kizazi cha kisasa na kizazi kilicho shikilia jadi. Kazi hii ilimfanya Ebrahim Hussein kujitambulisha kama mtunzi mahiri wa tamthiliya ya Kiswahili. Mwaka huohuo Hussein aliandika Alikiona, ambayo inaangazia suala la ukosefu wa uaminifu katika ndoa. Kinjeketile ilifuata mwaka 1969, tamthiliya inayohusu mapambano ya wenyeji wa Kusini mwa Tanganyika dhidi ya utawala wa Wajerumani wakati wa ukoloni (Vita vya Majimaji 1905-1907). Kazi hii ilitafsiriwa kwa Kiingereza mnamo mwaka 1977 na kuigizwa katika tamasha la FESTAC huko Lagos. Mashetani ilifuata mwaka wa 1971. Kinjeketile na Mashetani ni mafumbo ya kisiasa yanayoangazia hali na migogoro ya kijamii na kiuchumi wakati na baada ya ukoloni barani Afrika. Jogoo Kijijini na Ngao ya Jadi (1976) – zilichezwa jukwaani na mwigizaji mmoja (E. Hussein) na zilitokana na ngano za jadi za Kiafrika; miaka minne baadaye alichapisha Arusi – tamthiliya ya kisiasa iliyoangazia muungano baina ya Tanganyika na Zanzibar. Kwenye Ukingo wa Thim ilifuata mwaka 1988. Tamthiliya hii inasawiri, mbali ya mambo mengine, changamoto za kujenga na kuendeleza ‘utaifa’ linalojumuisha watu wa makabila mbalimbali ambao hawakuwa wanaaminiana. Kazi za Ebrahim Hussein zinasifika kwa matumizi ya lugha ya kificho na mafumbo yanayododosa hali ya kijamii na kisiasa barani Afrika, mara nyingi zikiangazia hali katika jamii ya Kitanzania baada ya ukoloni. Pia zinatambulika kwa utajiri wa lugha na matumizi ya ushairi wa kisasa kuwasilisha mawazo na hisia changamano. Kazi za Hussein zinadhihirisha mtazamo wake mpana na msimamo thabiti katika kutetea utamaduni, historia na utambulisho wa Mwafrika. Kwa muda mrefu kazi za Hussein zimesomwa katika shule na vyuo vikuu vinavyofundisha Kiswahili na Fasihi ya Kiafrika. Ubunifu wa Hussein katika matumizi ya lugha na katika umbo vimechangia kwa sehemu kubwa fasihi ya Kiswahili na tathmini ya kijamii ya hali ya kisasa barani Afrika. Kwa miongo kadhaa, kazi na mafundisho ya Hussein vimehamasisha waandishi wa tamthiliya, washairi na wasomi kutambua nafasi ya Kiswahili katika kukuza utambulisho wa Mwafrika na kueneza utamaduni wake. Tasnifu yake kuhusu Tamthiliya ya Tanzania imesalia kuwa maandishi ya msingi ya kuelewa mabadiliko ya tamthiliya ya Kiswahili. Ebrahim Hussein ni mbuji katika fasihi ya Kiswahili na Kiafrika ukanda wa Afrika Mashariki na ni miongoni mwa wanaharakati mashuhuri wa Kiswahili duniani. Ingawa uamuzi wake wa kutumia lugha ya Kiswahili kama lugha yake kuu ya kuandikia kazi za fasihi huenda ulimnyima fursa ya kutambulika katika jukwaa la kimataifa kwa muda mrefu. Ni dhahiri kuwa, mchango wake adhimu umekiweka Kiswahili katika ramani ya dunia na kukipa thamani kubwa ulimwenguni kiasi ambacho, kazi zake zitaendelea kung’ara na kutambulika kama nguzo imara zilizojenga lugha hii adhimu barani Afrika.